Luc Brewaeys

Tien jaar geleden namen we afscheid van componist Luc Brewaeys, die op amper 56-jarige leeftijd overleed. Zijn onstuimige muzikale geest en het Antwerp Symphony Orchestra vonden elkaar in een decennialange samenwerking vol energie en experiment. Een duik in deze avontuurlijke en bijzonder vruchtbare artistieke relatie.

Mazouttank in de Musikverein

Weinig componisten kregen zoveel opdrachten van het orkest dat nu Antwerp Symphony Orchestra heet als Luc Brewaeys (1959-2015). “Achteraf beschouwd was hij onze officieuze huiscomponist”, zei toenmalig intendant Luc Vanackere over Brewaeys’ aanwezigheid bij het orkest in de jaren 80 en 90. Tekenend voor de bijzondere band die zich tussen componist en orkest ontwikkelde is dat het orkest een symfonie van Brewaeys – zijn tweede – koos voor een concert in de prestigieuze Musikverein in Wenen in 1988. De naam Brewaeys liet in de Musikverein om meerdere redenen een indruk na. Zo zorgden de mazouttank en watergongs in de percussiesectie van de symfonie voor enkele logistieke uitdagingen en consternatie bij de medewerkers van de concertzaal, getuigt toenmalig orkestbode Walter Van den Eeckhout – die later orkestregisseur en daarna orkestdirecteur werd – in Johan Huys’ boek Ik ben Luc, componist.

Orkest als favoriete instrument

Het orkest, Brewaeys’ favoriete instrument, speelde voortdurend de hoofdrol in zijn oeuvre. Zijn Achtste symfonie kon hij door zijn ziekte en vroegtijdig overlijden niet afwerken, en tegelijk speelde hij al met het idee van een Negende: “mijn negende symfonie (jawel...) voor gemengd koor (tot 40-stemmig) en orkest op gedichten van Petrarca,” schreef Luc daarover in 2005. In die interjectie gaf hij – vermoedelijk zowel schoorvoetend als trots – toe dat de schaduw van Beethovens Negende over zijn eigen Negende sluimerde, al benadrukte hij in dezelfde brief dat Spem in alium van Thomas Tallis het centraal referentiepunt zou worden.

In november kiest Antwerp Symphony voor muziek die Luc voor het orkest componeerde en die het orkest ruim twintig jaar geleden in première bracht: de Zevende symfonie en een selectie preludes. Brewaeys’ hercomponeerde Claude Debussy’s Préludes (oorspronkelijk voor piano) tot miniatuurtjes die verbluffende klankbeelden oproepen en zijn briljante omgang met het orkest tonen.

Uitdager van de volgende generatie

Zijn band met enkele van de musici van Antwerp Symphony dateert van voor hun tijd bij het orkest. De jonge componist leerde hen kennen toen hij het juniorenorkest van Jeugd en Muziek dirigeerde. Hij liet hen zelfs een werk van zijn eigen hand uitvoeren.

Ook als docent en mentor wist hij jong talent te voeden en uit te dagen. Aan het begin van het nieuwe millennium vroeg het orkest hem een jonge componist voor te dragen voor een opdrachtwerk. Zo introduceerde hij Annelies Van Parys bij het orkest. Haar eerste symfonie Carillon (2006) werd gecreëerd door het orkest en is opgedragen aan Luc. Ondertussen veroverde Annelies een positie als een van de prominentste Vlaamse componisten in het hedendaagse landschap. Dat zij de “voltooiing” van Brewaeys’ onvoltooide Achtste symfonie componeert, draagt daardoor een symbolische klank.

tekst: Eva Van Daele
foto: Antwerp Symphony & Miel Pieters

Fasten Seat Belts

Tien jaar na Brewaeys’ overlijden brengt het Belgische klassiekemuzieklandschap samen een ode aan deze eigenzinnige artiest. Tijdens het collectieve herdenkingsjaar 2025-2026 staan in heel Vlaanderen zijn orkestrale werken op het programma. Het Antwerp Symphony Orchestra geeft op 8 november het startschot voor dit festival, met een uitvoering van zijn Zevende symfonie.

www.lucbrewaeys.com